به گزارش راهبرد معاصر پیشنهاد نوظهور «جو بایدن» رئیس جمهور آمریکا برای احیای توافق هستهای طی توافق دیپلماتیک «محکمتر و طولانیتر»، با تردید عمیق و موانع احتمالی در کنگره از جمله در میان حزب خود رئیس جمهور آمریکا مواجه است.
نشریه پولیتیکو در گزارشی با اشاره به این موضوع نوشت: «جمهوریخواهان تندرو این اطمینان را ایجاد کردهاند که توانایی بالقوهای برای رد هرگونه تلاش دولت بایدن در به عقب راندن تحریمهای سختی که توسط "دونالد ترامپ" رئیس جمهور سابق علیه ایران اعمال شده بود، خواهند داشت».
دونالد ترامپ، در اردیبهشت سال 1397، به طور یکجانبه و بر خلاف قوانین بینالمللی از برنامه جامع اقدام مشترک که مورد تایید شورای امنیت سازمان ملل بود، خارج شد و تحریمهای شدیدی را علیه تهران اعمال کرد و سیاست فشار حداکثری را علیه ایران با هدف دستیابی به توافق دیگری در پیش گرفت.
پولیتیکو در ادامه گزارش خود نوشت: «در حالی که مقامات دولت بایدن گفتوگوهای غیرمستقیمی را با ایرانیها در وین برگزار میکنند، جمهوری خواهان در حال مذاکره درباره راهبردهایی هستند که ورود مجدد بایدن به توافق را سختتر کند. جمهوری خواهان قصد دارند از ابزارهای قانونی که تحریمهای ترامپ علیه ایران ایجاد کرده استفاده کنند».
جمهوریخواهان مصمم هستند مانع از بازگشت دولت بایدن به برجام شوند
در این گزارش آمده است: «بسیاری از جمهوریخواهان مصمم هستند تا با هرگونه بازگشت دولت بایدن به توافق با ایران به خصوص در غیاب توافق جامعتری که حمایت ایران از تروریست و دیگر فعالیتهای مخرب این کشور را در بر بگیرد، جلوگیری کنند».
این نشریه آمریکایی در ادامه گزارش خود نوشت: «دموکراتها از رئیس جمهور میخواهند تا در برابر تقاضا برای دستیابی به امتیاز وسیعتر از تهران مقاومت کند. آنها گفتهاند که این موضوع شانس آمریکا برای ورود مجدد به توافق را از بین میبرد. اما تعدادی از دموکراتها نیز درباره مسیر سنگلاخی بازگشت کامل ایران به پاینبدی به شروط توافق سال 2015 نیز هشدار دادهاند.»
توافق طولانیتر و مستحکمتر با ایران پس از بازگشت به برجام
«کریس مورفی» سناتور دموکرات ایالت کانکتیکت گفته است: «من از توافق طولانیتر و مستحکمتر با ایران حمایت میکنم اما این موضوع تنها پس از آنکه ما به برنامه جامع اقدام مشترک بازگشتیم اتفاق میافتد».
وی که در یک مصاحبه این موضوع را مطرح میکرد، افزود: «اگر ما بر توافق جامعی که شامل حمایت آنها از گروههای تروریستی، وضعیت حقوق بشر و برنامه موشکهای بالستیک آنها باشد، اصرار کنیم، این موضوع میتواند ناقوس مرگ برجام به شمار آید».
«باب منندز» نماینده دموکرات ایالت نیوجرسی نیز به فایل صوتی منتشر شده از وزیر امور خارجه ایران واکنش نشان داد و گفت: «اظهارات ظریف قطعا تصویر را پیچیده کرده است».
پولیتیکو در ادامه گزارش خود نوشت: «تیم بایدن هیچ توهمی درباره مسیر سخت برای تعامل مجدد با ایران پس از خروج آمریکا از توافق هستهای 2015 و اعمال تحریمهای سنگین جدید علیه تهران بر اساس سیاست فشار حداکثری ندارد».
«جیک سالیوان» مشاور امنیت ملی بایدن، روز یکشنبه گفته بود:« هنوز فاصله زیادی برای کم کردن شکافهای باقی مانده مانده و این شکافها درباره این است که آمریکا و دیگر کشورها باید چه تحریمهایی را به عقب بازگردانند تا در مقابل، محدودیتهای برنامه هستهای ایران بازگردد».
سالیوان که با برنامه شبکه خبری «ایبیسی نیوز» مصاحبه میکرد، ادامه داد: «دیپلماتهای ما در هفتههای آتی درباره آن کار خواهند کرد تا به بازگشت دوجانبه به برجام برسند که طی آن توافق هستهای ایران بر اساس پایبندی برای پایبندی احیا شود».
پولیتیکو در این گزارش نوشت: «ورود مجدد به برنامه جامع اقدام مشترک، تقریبا به طور قطعی نیازمند آن است که دولت بایدن برخی از تحریمهای دوره ترامپ را بردارد که این موضوع نیازمند موافقت کنگره از جمله برخی از دموکراتهای تندرو نظیر منندز است که با توافق هستهای ایران مخالف بودهاند. این بار نیز، همان بازیگران مشتاق بازبینی توافق خواهند بود».
منندز با اشاره به اظهارات «آنتونی بلینکن» وزیر خارجه درباره طرح دولت بایدن درباره توافق هستهای با ایران گفته است: «سوال این است، "طولانیتر و مستحکمتر" به چه معناست».
پولیتیکو نوشت: «اولویت نخست بایدن بازگردان ایران و آمریکا به پایبندی به توافق 2015 است. با این حال، معاونان وی به دنبال توافقی گستردهتر هستند که به طور بالقوه میتواند به فعالیتهای غیرهستهای مخرب این کشور در منطقه بپردازد که شامل حمایت از گروههای تروریستی و برنامه موشکهای بالستیک این کشور میشود».
این نشریه آمریکایی اضافه کرد که در همان زمان، متحدان بایدن در کنگره درباره اهمیت بازگشت به توافق هستهای 2015 هشدار دادهاند حتی اگر این بازگشت، دیگر موارد اختلاف میان واشنگتن و تهران را رها کند.
«جیان شاهین» سناتور دموکرات ایالت نیوهمپشایر در این زمینه گفت: «من نگران کاری که آنها در حمایت از تروریسم در سرتاسر خاورمیانه و مختل کردن نظم مسیرهای حمل و نقل انجام میدهند، هستم. من معتقدم که تمرکز باید بر دور نگه داشتن آنها از سلاح هستهای باشد».
پولیتیکو در ادامه گزارش خود نوشت: «با وجود عدم تمایل ایران برای دیدار رو در رو با مقامات آمریکا در وین، برخی نشانههای مثبتی درباره تمایل ایران برای تعامل وجود دارد که از جمله می توان به تعامل اخیر این کشور با عربستان سعودی، رقیب دیرینه آن، درباره موضوعات مهم برای دولت بایدن نظیر آتش بس در یمن اشاره کرد».
تلاش جمهوریخواهان برای مراجعه به قانون بازبینی توافق هستهای
در ادامه این گزارش آمده است: «در همان زمان، جمهوریخواهان درصدد هستند به کمک قانون سال 2015 که با نام قانون بازبینی توافق هستهای شناخته میشود هرگونه تلاش برای ورود مجدد به توافق هستهای با ایران را با مانع مواجه کنند. این قانون تصویب شد تا به کنگره این فرصت را بدهد که توافق نهایی را ارزیابی کند. قانون 2015 می تواند به طور رسمی به قانون گذاران این اجازه را بدهد تا تلاشها برای برداشتن تحریمهای دولت ترامپ علیه ایران را رد کند».
جمهوریخواهان که به صورت متفقالقول با توافقی که در دولت اوباما با ایران حاصل شده بود مخالف بودند، زمان را برای اینکه گفتوگوهای دولت بایدن با ایران را اتلاف وقت و خطرناک توصیف کنند، از دست ندادهاند.
«لیندسی گراهام» سناتور جمهوریخواه ایالت کارولینای جنوبی در این باره گفت: «ایرانیها هیچ کاری برای دستیابی به گفتوگوهای مستقیم یا غیر مستقیم (با آمریکا) انجام ندادند. رفتار آنها تغییر نکرد. این کار به عنوان مماشات دیده میشود».
وی که این سخنان را در جریان یک مصاحبه مطرح میکرد، افزود: «با این اقدام، این برداشت تقویت میشود که غرب ضعیف است. من این گفتوگوها را برای منطقه بسیار بیثبات کننده میبینم».
جمهوریخواهان معتقدند که باقی ماندن تحریم های ترامپ علیه ایران، اهرم فشار فوقالعادهای در اختیار آمریکا قرار میدهد و تا زمانی که ایران درباره حمایت از گروههای مورد حمایت خود در منطقه مصالحه نکند، آمریکا نباید به توافق 2015 بازگردد.